Σχόλιο για τη συμφωνία με τους εταίρους και τη λίστα των μεταρρυθμίσεων
1. Η τετράμηνη παράταση της δανειακής σύμβασης και η λίστα με τις μεταρρυθμίσεις που τη συνοδεύει, συνιστούν σημείο καμπής τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη. Για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης, σε επίσημα κείμενα καταγράφονται μια οικονομική λογική μακριά από τη μονολιθική λιτότητα, καθώς και η ανάγκη για αντιμετώπιση των καταστροφικών συνεπειών της μνημονιακής πολιτικής. Η μείωση του απαιτούμενου πλεονάσματος του προϋπολογισμού δίνει ανάσα στην κοινωνία και μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Μπορεί το βήμα που έγινε να είναι μικρό, αλλά είναι το πρώτο στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που πήγαιναν τα πράγματα μέχρι σήμερα.
2. Η μόλις ενός μηνός κυβέρνηση κατάφερε να ξεφύγει από την «παγίδα θανάτου»
που της είχαν στήσει οι διεθνείς κι εγχώριες δυνάμεις της ακραίας λιτότητας.
Στόχος τους ήταν η πολιτική εξόντωση εν τη γενέσει του ελληνικού αριστερού
παραδείγματος, που δείχνει έναν εναλλακτικό δρόμο για όλη την Ευρώπη.
3. Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση δεν αποδέχτηκε το βασικό όρο “current program”, να ζητήσει δηλαδή παράταση του
Μνημονίου. Επέμεινε
μέχρι τέλους στη βασική προγραμματική θέση της ότι δανειακή σύμβαση και Μνημόνιο
είναι διαφορετικά πράγματα. Δεν πρόκειται για παιχνίδι με τις λέξεις. Πέρα από
τον προφανή πολιτικό συμβολισμό που σχετίζεται με την εθνική αξιοπρέπεια, οι
διατυπώσεις στα επίσημα κείμενα έχουν βαρύνουσα σημασία τόσο για το παρόν, όσο
(κυρίως) για το μέλλον.
4. Η λίστα των μεταρρυθμίσεων που
συμφωνήθηκε καταρχήν με τους θεσμούς, έχει σα θεμέλιο των ατζέντα της
κυβέρνησης. Οικοδομείται δηλαδή πάνω
στην αντίληψη ότι το βασικό πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι η
διαχρονική φοροδιαφυγή των πλουσίων. Γι’ αυτό και κεντρικά σημεία της
λίστας είναι η ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, η θωράκιση τους απέναντι σε
πολιτικές παρεμβάσεις, το κλείσιμο των «παραθύρων» της νομοθεσίας που
επιτρέπουν τη φοροαποφυγή, το περιουσιολόγιο, κ.ά.
5. Επίσης, με τη συμφωνία της κυβέρνησης
με τους θεσμούς ενταφιάζεται το περίφημο mail Χαρδούβελη-Σαμαρά. Το πρόγραμμα
δηλαδή νέων περικοπών και σκληρών μέτρων που σκόπευαν να εφαρμόσουν ΝΔ και
ΠΑΣΟΚ αν κέρδιζαν τις εκλογές. Τώρα δεν θα έχουμε καμία νέα περικοπή στις
συντάξεις, καμιά απόλυση στο Δημόσιο, καμία αύξηση των φορολογικών βαρών για
τους φτωχούς και τους μεσαίους.
6. Τέλος, στη συμφωνία που πέτυχε η κυβέρνηση περιέχεται μεγάλο μέρους του
«προγράμματος της Θεσσαλονίκης». Πέραν από τα μέτρα φορολογικής δικαιοσύνης,
στα οποία ήδη έχουμε αναφερθεί, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε τη συμπερίληψη στη
συμφωνία του προγράμματος για την ανθρωπιστική κρίση (που μπορεί να εφαρμοστεί
χωρίς να ανατραπεί η δημοσιονομική ισορροπία, χάρη στον «δημοσιονομικό χώρο που
ανοίγει η μείωση του ελλείμματος). Επίσης, θα πρέπει να επισημανθούν τα μέτρα
για τις συλλογικές συμβάσεις και την αύξηση του κατώτατου μισθού, που ανοίγουν
το δρόμο για την ρύθμιση της αγοράς εργασίας κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, μετά
από πέντε χρόνια άγριας, «τριτοκοσμικού» χαρακτήρα, απορρύθμισης.
7. Είναι προφανές ότι σε καμία
διαπραγμάτευση η μια πλευρά δεν μπορεί να επιβάλει το 100% των θέσεων της –πόσο
μάλλον όταν δυνάμεις που έπρεπε να τη στηρίζον, στάθηκαν με την απέναντι
πλευρά… Κατά συνέπεια, στο κείμενο της συμφωνίας έχουν καταγραφεί και θέσεις με
τις οποίες η κυβέρνηση δεν συμφωνεί. Στο διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει
μέχρι την επίτευξη της τελικής συμφωνίας για τη διαμόρφωση ενός Συμβολαίου για
την Ανάκαμψη και την Ανάπτυξη, θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να
ενισχυθούν οι ελληνικές θέσεις. Ο δρόμος θα είναι μακρύς και δύσκολος, αλλά το
πρώτο βήμα έγινε.
